یکی از درس‌های بسیار مهمی که امام موسی صدر درباره واقعه عاشورا مطرح می‌کند موضوع تمدن است. شاید سؤال خیلی‌ها این باشد که امام موسی صدر در یک جامعه متنوعِ فرهنگیِ مذهبی و البته محرومی همانند جامعه لبنان در پنج دهه قبل چگونه از تمدن سخن می‌‌گوید و وارد این مقوله می‌شود؟ اگر بخواهم به صورت فشرده اشاره کنم باید بگویم اگر نیازهای ضروری انسان‌ها تأمین شد این جامعه مستعد است که به سمت تمدن حرکت کند و طبیعتاً اگر نیازهای ضروری تأمین نشد کار مقداری ایراد پیدا می‌کند.

وقتی امام موسی صدر با نگاه تمدنی به واقعه عاشورا نگاه می‌کند این نگاه ایشان بسیار مهم است. وی در این نگاه تمدنی به واقعه عاشورا و جامعه تمدنی، سه نکته را مطرح می‌کند. یکی اینکه تمام معادلات با شهادت رنگ می‌بازد. اگر در جامعه‌ای انحرافاتی وجود دارد طبیعتاً رفع این ستم جز با شهادت اتفاق نمی‌افتد کما اینکه در انقلاب اسلامی و هشت سال جنگ تحمیلی این اتفاق افتاد که مردم با انتخاب خودشان حضور پیدا کردند و با شهادت‌هایی که اتفاق افتاد معادلات پیچیده‌ای که دشمنان برای مردم رقم زده بودند رنگ باخت. چنین اتفاقی می‌‌تواند در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی هم رخ دهد و فقط مبتنی بر نظامی‌گری و جنگ نیست.

حقیقت دوم عاشورا؛ تسلیم‌ناپذیری است. اگر جامعه‌ای به تعبیر امام موسی صدر، تسلیم‌ناپذیر باشد این جامعه می‌تواند به سمت تمدن حرکت کند. به اعتقاد ایشان با وجود واقعه عاشورا و باور به آن نمی‌توان ملتی را تسلیم کرد و اگر ملتی عمیقا به حادثه عاشورا باور داشته باشد این جامعه تسلیم‌ناپذیر است و مسیر خود را پیدا می‌‌کند. حقیقت سومی که در باب واقعه عاشورا مطرح می‌کند این است که پیروان امام حسین(ع) همواره برای گفت‌وگو و صلح و ساختن میهن آمادگی دارند و این خدمت می‌تواند کشور را بسازد و ما بر اساس این سازندگی به سمت خلق تمدن حرکت کنیم.