عیسی‌زاده، عیسی؛ امامت، امامیه و اهل سنت؛ تهیه‌کننده: مرکز فرهنگ و معارف قرآن؛ چاپ اول، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پاییز 1393؛ 184ص رقعی.
***
معرفی موضوع اثر
ویژگی انحصاری مذهب تشیع نسبت به سایر مذاهب اسلامی، تأکید بر امامت و خلافت بلافصل امیر مؤمنان علی علیه السلام است.
در باور تشیع امر خلافتِ آن حضرت پس از پیامبر اسلام، با تعیین و انتخاب خداست و بشر در این انتخاب هیچ حقی ندارد.
عالمان شیعه دربارة این اصل مهم اعتقادی خود، دلایل عقلی و نقلی فراوانی از آیات و روایات بنوی بیان کرده‌اند که البته علمای اهل سنت نیز در مقابل شیعه، دلایل خاص خود را داشته‌اند؛ از جمله عالمان اهل سنت، فخررازی است که در یکی از آثار مهم خود به نام الاربعین فی اصول الدین اشکالات و انتقاداتی را بر این نظریه علمای شیعه وارد ساخته است.
البته وی در کتاب‌های دیگر از جمله تفسیر مفاتیح الغیب خود نیز اشکالاتی مطرح کرده که عالمان شیعه به آن پاسخ گفته‌اند، اما به اشکالات وی در کتاب الاربعین پاسخ داده نشده است که اثر حاضر را می‌توان اولین کتاب در پاسخ به اشکالات وی در این کتاب دانست.
اهداف نویسنده
در این کتاب سه هدف را تعقیب شده است:
1. تبیین دقیق جایگاه امامت و ادله حقانیت امامت بلافصل امیر مؤمنان علیه السلام؛
2. رفع اشکالات فخررازی؛
3. فراهم‌سازی زمینه گفتمان‌های علمی میان اندیشمندان اسلامی و انجام پژوهش‌های انتقادی میان فرق اسلامی.
به این ترتیب، هدف اصلی وی، پاسخ‌دادن به اشکالات فخررازی است که از آن رهگذر، اهداف اول و سوم نیز حاصل می‌شود. فرضیه نویسنده آن است که اشکالات و ایرادات فخررازی قابل خدشه است و هیچ‌یک از آنها وارد نیست.
روش تحقیق
روش پژوهش انتقادی و تحلیلی و استدلالی است و به اقتضای بحث، به آیات و روایات فراوانی استناد شده است.
پرسش های تحقیق
پرسش اصلی پژوهش آن است که به اشکالات فخررازی در کتاب‌های اربعین و مفاتیح الغیب در موضوع امامت چه پاسخی می‌توان داد؟
پرسش‌های فرعی نیز مطرح می‌شود؛ مانند اینکه امامت در نزد امامیه و اهل سنت چه معناست؟ دلایل ضرورت و نیز ویژگی‌های امامت و امام چیست؟ شیوه تعیین امام چگونه است؟
نویسنده بر آن است که منشأ اصلی آرای فخررازی و همفکرانش در مبحث امامت، توجیه اعمال خلفای سه‌گانه است. آنان با آنکه اشکالات و شبهاتی بر ادله شیعه در حقانیت امامت امام علی علیه السلام وارد کرده‌اند، نتوانسته‌اند خدشه‌ای بر آن وارد سازند. ازاین‌رو اندیشمندان منصف اهل سنت حقانیت شیعه را در این امر پذیرفته و از آن دفاع کرده‌اند. فخررازی با وجود ایراد اشکالات متعدد، آرای خاصی هماهنگ با دیدگاه شیعه داشته است؛ مانند لزوم خالی‌نبودن هیچ عصر از وجود معصوم، به‌دلیل آیه «کونوا مع الصادقین»؛ پیروی از امیر مؤمنان علیه السلام در دین سبب هدایت قطعی است که علتش معیار حق‌بودن آن حضرت است؛ حجیت عمل امیر مؤمنان علیه السلام؛ انتخاب امام علیعلیه السلام به عنوان امام در دین، چنگ‌زدن به عروةالوثقی است؛ امام علیعلیه السلام از مصادیق آیه تطهیر است؛ اعلمیت آن حضرت.
تاریخ بروز رسانی پنجم فروردین ماه 1399