سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه(دفتر اول نشست‌ها و گفت‌وگوها)
حکمت متعالیه - چنان که مشهور است - به دست توانای صدرالدین شیرازی - مشهور به صدرالمتألهین - نظام و قوام یافت. این حکمت، امروزه در شمار پرطرف‌دارترین مکتب‌های فلسفۀ اسلامی است که در حال حاضر تداوم‌بخش حیات فلسفی در جهان اسلام و ایران است. هم‌چنین، متفکران بنامی را می‌توان نام برد که پس از سال‌ها، در شمار بزرگ‌ترین شارحان و مفسران این حکمت نو پدید بوده‌اند.با این وجود، متأسفانه، آن چنان که باید، تمامی ابعاد حکمت متعالیه - به ویژه وجوه سیاسی آن - مورد توجه، بررسی، تأمل و پژوهش واقع نشده است
عنوان اثر: سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه(دفتر اول نشست‌ها و گفت‌وگوها)
نویسنده: شریف لک زایی
رتبه علمی: دانشیار
سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه(دفتر اول نشست‌ها و گفت‌وگوها)
موضوع: اندیشه سیاسی
زبان: فارسی
سال نشر:1387
تیراژ: 1400
تعداد صفحات:552 ص
تعداد جلد :1ج
نوبت چاپ :اوّل
سال نشر:1387
ناشر:پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
فهرست مطالب کتاب
• بخش اوّل: سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه
• بخش دوم: ظرفیت‌ها و توانایی‌های سیاسی - اجتماعی حکمت متعالیه
• بخش سوم: حکمت متعالیه و ایران معاصر
• نمایه
• فهرست تفصیلی
خلاصۀ کتاب
موضوع اثر و اهمیت آن
حکمت متعالیه - چنان که مشهور است - به دست توانای صدرالدین شیرازی - مشهور به صدرالمتألهین - نظام و قوام یافت. این حکمت، امروزه در شمار پرطرف‌دارترین مکتب‌های فلسفۀ اسلامی است که در حال حاضر تداوم‌بخش حیات فلسفی در جهان اسلام و ایران است. هم‌چنین، متفکران بنامی را می‌توان نام برد که پس از سال‌ها، در شمار بزرگ‌ترین شارحان و مفسران این حکمت نو پدید بوده‌اند.با این وجود، متأسفانه، آن چنان که باید، تمامی ابعاد حکمت متعالیه - به ویژه وجوه سیاسی آن - مورد توجه، بررسی، تأمل و پژوهش واقع نشده است.در حالی که برخی از اظهار نظرها به فقدان اندیشه و فلسفۀ سیاسی در آثار و فکر صدرا و حکمت متعالیه حکم می‌کند؛ اما از سوی دیگر غالب اظهارنظرها درباره ابعاد سیاسی حکمت متعالیه فاقد استنادهای روشن و غیردقیق است. در این میان، شارحان و مفسران حکمت متعالیه نیز، به دلایل مختلف، توجهی به بسط مباحث سیاسی این حکمت نداشته و بیشتر به شرح و بسط متن پرداخته‌اند. مهم‌تر این که هیچ کدام از آثار صدرالدین شیرازی تا کنون از منظر فلسفۀ سیاسی تحلیل نشده است. بر این مجموعه، باید محدودیت‌ها و تضییقات مرسوم جامعه علمی و نظام‌های حاکم بر اصحاب دانش و معرفت را نیز افزود که در نتیجۀ آن مجالی برای طرح مباحث فلسفه سیاسی به وجود نیامده است. در نهایت این‌که، اظهار نظرها دربارۀ فلسفه سیاسی متعالیه همراه حب و بغض و شیفتگی و دل‌بردگی بوده است.خلأهای مورد اشاره موجب شد طرحی تدوین شود و جهت توان‌مندسازی فلسفه سیاسی اسلامی–به‌ویژه با تأکید بر تبیین ابعاد سیاسی حکمت متعالیه - به مثابۀ حکمتی زنده و پویا، اقداماتی به عمل آید. پژوهش گفتاری حاضر برای نخستین‌بار بر آن بوده است، تا ابعاد سیاسی حکمت متعالیه را برجسته سازد و به توان‌مندسازی، تأسیس و غنای فلسفۀ سیاسی اسلامی مساعدت کند.
برجستگی‌های اثر نسبت به آثار مشابه
بدون تردید می‌توان گفت بحث‌های ارایه شده - که در قالب نشست یا گفت و شنود آماده انتشار شده است - سابقه‌ای در مباحث منتشر شده دربارۀ اندیشه و فلسفه سیاسی در ایران و جهان ندارد. بنابراین، قابل مقایسه با هیچ یک از آثار موجود نیست. عنوان، موضوع و محتوای ارایه شده، برای نخستین‌بار طرح و تدوین شده است. به باور نگارنده، مجموعۀحاضر– به‌ویژه مباحث حکیم متأله متعالیه معاصر، آیةالله جوادی آملی- می‌تواند منشأ تحول در فلسفه سیاسی اسلامی گردد. ضمن آن‌که موجبات دل‌گرمی پژوهشگران این حوزه از دانش سیاسی اسلامی مطالعه و پژوهش می‌شود، به توان‌مندسازی فلسفۀ سیاسی اسلامی مساعدت افزونی خواهد کرد.
روش تحقیق و شیوه ارائه مطالب
این بحث در قالب پژوهش‌های گفتاری می‌گنجد و از این رو، روش و شیوۀ خاص خود را دارد. در این شیوه، نگارنده، پیش از آغاز گفت و شنود با اساتید و صاحب‌نظران، موضوعات و عناوینی را تهیه می‌کند و پس از بحث، بررسی و برآوردهای نخستین در حکمت متعالیه و ظرفیت‌سنجی این حکمت در طرح آن مباحث، موضوع را با اندیشوران مطّلع در باب حکمت متعالیه و آشنا به مباحث اندیشه و فلسفۀ سیاسی طرح می‌کند و از آنها برای گفت و شنود و سخنرانی دربارۀ پرسش‌ها، عناوین و موضوعات ارایه شده، دعوت به عمل می‌آورد. موضوع مورد بحث در موعد مقرر با محوریت مدیر پروژه و با حضور تعداد بیشتری از صاحب‌نظران حوزۀ اندیشه و فلسفۀ سیاسی مورد بحث و بررسی واقع شده و سخنان و گفته‌های مدعو از زوایای مختلف مورد نقد، بررسی و ارزیابی قرار می‌گرفت.این شیوه ضمن این‌که فضایی فراهم می‌ساخت تا صاحب نظر محترم به ارایه مباحث خود بپردازد، به دیگر علاقه‌مندان مباحث اندیشه و فلسفۀ سیاسی نیز، مجالی می‌داد تا در تأیید یا نقد و رد مباحث مطرح شده سخنی بگویند و موضوع مورد بحث را با چالش مواجه کنند.چنین روشی، ثمرات بسیاری را برجای گذاشت و ضمن این که پرسش‌ها و تأملات بسیار دقیقی طرح می‌شد، موجبات گشایش باب گفت و شنود کاملاً علمی و تخصصی را فراهم می‌کرد و به همه مجال می‌داد به ارایه نظریات و دیدگاه‌های خود در موضوع مورد بحث بپردازند، و اگر فرصتی هم برای پاسخ پدید نمی‌آمد، حتی الامکان پرسش‌ها و تأملات درباره موضوع مورد بحث مطرح می‌شد و امکان بحث در نشست‌های دیگری درباره آنها به وجود می‌آمد.
نتیجۀ اثر
به نظر می‌رسد پژوهش حاضر توانسته است به اهداف نخستین خود، در طرح مباحثی در باب فلسفه سیاسی متعالیه دست یابد. با نگاه به پیشینه این موضوع - که به سال 1384 باز می‌گردد -طرح عنوان وجوه سیاسی حکمت متعالیه با واکنش‌هایی همراه بود؛ اما در حال حاضر و پس از قریب چهار سال کار، چه در قالب پژوهش گفتاری حاضر و چه در قالب پژوهش‌های نوشتاری مرسوم، این بحث با عنوان فلسفه سیاسی متعالیه، جای خود را در میان اندیشوران، صاحب‌نظران و پژوهشگران باز کرده است و پاسخ روشنی می‌توان به امکان فلسفه سیاسی متعالیه ارایه کرد؛ به ویژه این که این کار با مجموعه مقالات و پژوهش‌های دیگری نیز، در حال تکمیل است و همایشی نیز به همین منظور در حال برگزاری است که می‌تواند بر غنای مباحث بینجامد.شاید بتوان گفت مهم‌ترین دست‌آورد این موضوع نیز، ارایه مباحثی تازه و ابداعی در باب فلسفه سیاسی اسلامی و خوانش پژوهشگران به مطالعه و تحقیق درباره یکی از دانش‌های بیشتر مغفول بومی است. ضمن این‌که هدفی نیز، به‌طور ضمنی محقق شده است و آن، گشودن باب بحث، گفت و شنود رودرروی پژوهشگران حوزه اندیشه و فلسفۀ سیاسی در فضایی کاملاً علمی و تخصصی است.
مباحث اصلی اثر
مجموعه حاضر - که در قالب یک دیباچه و سه بخش تدوین شده است - حاصل چهارده نشست با اساتید و صاحب‌نظران حوزه اندیشه و فلسفۀ سیاسی اسلامی است. پنج نشست نخست، با عنوان سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه، با حضرت آیةالله جوادی آملی است که در سال 1386 انجام یافته است. دو بخش دیگر، دربارۀ توانایی‌ها و ظرفیت‌های حکمت متعالیه در ورود به مباحث اجتماعی و سیاسی و نیز، حکمت متعالیه و ایران معاصر تنظیم شده است. این مجموعه، دفتر نخست از این سنخ مباحث است و به خواست خدا مجموعه‌های دیگری نیز، در این زمینه در حال تدوین است که به زودی آمادۀ انتشار می‌شود.
منبع:
پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
http://shop.isca.ac.ir/index.php/books/582-D8B3DB8CD8A7D8B3D8AA-D985D8AAD8B9D8A7D984DB8CD987-D8A7D8B2-D985D986D8B8D8B1-D8ADDAA9D985D8AA-D985D8AAD8B9D8A7D984DB8CD987-D8AFD981D8AAD8B1-D8A7D988D984
آثار علمی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی, دکتر شریف لکزایی
|