سؤالات اصلي در پژوهش حاضر آن است كه چگونه حيثيت مخدوش‌شدة متهمان مبرّاشده از اتهام را جبران كرد و تكاليف و مسئوليت‌ها در قبال هتك حيثيت آنان چيست؟ آيا اعاده حيثيت براي مجرماني كه جرمشان محرز شده، لازم است؟ مسئول اعاده حيثيت كدام نهاد است؟فخار طوسي، جواد؛ اعاده حيثيت و جبران خسارت معنوي ناشي از دعاوي كيفري؛ تهيه‌كننده: پژوهشكرده فقه و حقوق؛ چاپ اول، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي، زمستان 1394، 408ص رقعي.
***
•پیشگفتار ............................... ص 15
•مبانی و مفاهیم ........................ص 21
•بخش اول : اعاده حیثیت از افراد متهم تبرئه شده و محکومان به اشتباه. ص 53
•فصل اول: دلائل لزوم اعاده حیثیت به متهمان تبرئه شده و محکومان به اشتباه. ص 64
•فصل دوم: راهکارهای اعاده حیثیت به متهمان تبرئه شده و محکومان به اشتباه ص111
•بخش دوم : مجرمان .......................... ص 164
•فصل اول: دلائل و شرایط اعاده حیثیت به مجرمان.............. ص 165
•فصل دوم: شرائط و اثر اعاده حیثیت به مجرمان ............................... ص 225
•فصل سوم : راههای اعاده حیثیت به مجرمان ..................................... ص 279
•بخش ضمیمه : وظایف حکومت در قبال آبرو و حرمت معنوی مجرمان .........ص345
در اسلام كرامت و حيثيت انسان جايگاهي ويژه دارد. اين جايگاه در جامعه ايماني اهميت مضاعفی مي‌يابد؛ چنان‌كه حرمت مؤمن طبق برخي روايات از حرمت كعبه بزرگ‌تر دانسته شده است. اهتمام ويژه به كرامت و حيثيت و حرمت انسان شايد از آن‌رو باشد كه مهم‌ترين سرمايه انسان است.
اين سرمايه حاصل تلاش دوران زندگي انسان است كه به‌تدريج حاصل آمده ست. انسان با اين سرمايه پشتوانه‌اي براي حضور در جامعه مي‌يابد و به او قدرت مي‌بخشد كه به وظايف خود به بهترين شكل جامعه عمل بپوشد.
در اين ميان كساني‌كه به هر دليل متهم يا مجرم شناخته مي شوند، در موقعيت خاصي قرار مي‌گيرند كه حفظ اين كرامت و حيثيت را دشوار مي‌سازد؛ زيرا در پي رسيدگي قضايي و لوازم آن، بر حيثيت و آبروي آنان نقصي وارد مي‌شود كه لازم است بعد از رفع يا پايان مجازات تدابيري براي جبران آن انديشيد و امكان حضور آنان در جامعه فراهم آيد. ضرورت پرداختن به اين تدابير، از همين‌جا نمايان مي‌گردد.
براي آنكه زمينه بدفهمي و برداشت نادرست از منابع دين و قانون در اين زمينه برطرف شود، لازم است پژوهشي در باب حقوق متهمان صورت گيرد كه كتاب حاضر گامي در مسير رسيدن به اين هدف است. سؤالات اصلي در پژوهش حاضر آن است كه چگونه حيثيت مخدوش‌شدة متهمان مبرّاشده از اتهام را جبران كرد و تكاليف و مسئوليت‌ها در قبال هتك حيثيت آنان چيست؟ آيا اعاده حيثيت براي مجرماني كه جرمشان محرز شده، لازم است؟ مسئول اعاده حيثيت كدام نهاد است؟
در ضمن پاسخ به سؤالات اصلي، سؤالاتي فرعي هم مطرح و پاسخ داده مي‌شود؛ مانند اينكه آيا ارتكاب جرم يا پيدايش اتهام، سبب از بين‌رفتن اصلِ لزوم حفظ حيثيت اشخاص مي‌شود؟ نهاد اعاده حيثيت در فقه و حقوق ما سابقه دارد؟ آيا موازين فقهي و حقوقي چنين نهادي را به رسميت مي‌شناسد؟ چه عواملي سبب جواز هتك حيثيت و حرمت معنوي افراد مي‌شود؟
چارچوب و مباني نظري كتاب حاضر بر دو امر استوار است: نخست آنكه مراعات حيثيت افراد و اشخاص، مبناي كلي شرع است كه بر تمام قوانين سايه مي‌گسترد. دوم اينكه نقض اين مبنا تنها در محدوده‌اي كه ضرورت رسيدگي به اتهام يا اجراي كيفر به آن بسته است، مجاز شناخته مي‌شود.
نويسنده در پژوهش حاضر از روش كتابخانه‌اي بهره جسته است و از منابع عربي معاصر نيز بهره‌ها برده است، اما اين امر به‌معناي استفاده از روش مقارنه‌اي ميان فقه شيعه و اهل‌سنت نبوده است. نويسنده بر آن است كه اصولاً منابع حقوقي فارسي در اين زمينه وجود ندارد و به منابع مرتبط با بحث نيز مراجعه كرده است. علت مراجعه به منابع حقوقي عربي اين بوده است كه اين منابع، ضمن بحث و بررسي مواد قانوني كشورهاي عربي، تحليل‌هايي كاربردي و راهكارهايي عرضه كرده‌اند كه در بحث اعاده حيثيت مي‌توانند مفيد باشند.
مباحث كتاب در دو بخش عرضه شده است:
بخش اول: اعاده حيثيت از افراد متهم تبرئه‌شده و محكومان به اشتباه؛ بخش دوم: مجرمان. نويسنده در بخش اول در دو فصل، به دلايل و راهكارهاي اعادة حيثيت پرداخته است. از جمله دلايلي كه برشمرده است، حكم به برائت، شمول ادله مربوط به اشتباه قاضي و انقضاي اثر حكم ظاهري است و از جمله راهكاري اعاده حيثيت، اعلام عمومي، مجازات شخص اتهام‌زننده و اقدامات ترميمي است. بخش دوم نيز داراي سه فصل است كه در اين فصول درباره دلايل و شرايط و آثار و راه‌هاي اعاده حيثيت سخن گفته شده است. در پايان كتاب بخشي به‌عنوان ضميمه آمده است كه نويسنده در اين بخش به وظايف حكومت در قبال آبرو و حرمت معنوي مجرمان پرداخته است.
تاریخ بروز رسانی یکشنبه هفدهم فروردین ماه 1399 منبع:اداره نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
كلمات كليدي :
معرفی آثار , جواد فخار طوسی , آثار علمی پژوهشکده فقه و حقوق
تاریخ خبر: 1399/1/17 يكشنبهتعداد بازدید کل: 68 تعداد بازدید امروز: 1