حجت‌الاسلام علی شفیعی مدیر گروه گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی:
ظرفیت نهج البلاغه برای حل پاره ای مشکلات پیرامونی ما
گفتمان تخصصی نهج‌البلاغه مسیری بی‌انتها با موضوع تأثیرپذیری از نهج‌البلاغه برای بهبود زندگی با توجه به شرایط فعلی جامعه در فرهنگسرای غدیر مشهد برگزار شد .
به گزارش روابط عمومی پژوهشکده اسلام تمدنی به نقل از سرویس دین و زندگی خبرگزاری رضوی؛ حجت‌الاسلام علی شفیعی استاد حوزه و دانشگاه گفت : یکی از مشکلات جدی جامعه ما ، فاصله گرفتن از نهج‌البلاغه است که ظرفیت هایی دارد برای حل پاره ای مشکلات پیرامونی جامعه از جمله بداخلاقی های که الان با آن ها درگیر هستیم.
مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی افزود : در زندگی امروز به جای اینکه تلاش کنیم نهج‌البلاغه محور باشد و در بسیاری از موارد به خصوص در حوزه‌های اخلاقی و تربیتی از آن استفاده کنیم ، این کتاب ارزشمند را کنار گذاشته ایم و سراغ متونی رفته ایم که درصد تاریخ مصرف دار بودنشان و عدم کاربردی بودن شان برای ما به مراتب بیشتر از نهج‌البلاغه بوده است.
وی ادامه داد : تاثیرپذیری از نهج‌البلاغه در راستای بهبود زندگی با توجه به شرایط فعلی اجتماع نیازمند تنقیح و تبیین سه نکته است که شامل «فهم شرایط اجتماع فعلی» ، «فهم ظرفیت‌های نهج‌البلاغه» و «نسبت ظرفیت‌های نهج‌البلاغه با شرایط فعلی» است.
آقای شفیعی تصریح کرد : شرایط اجتماعی پیرامونی ما در چند ساحت قابل ترسیم اند که از آن جمله: ساحت مباحث و چالش های علمی و آموزشی؛ ساحت اخلاقی و هنجاری؛ ساحت معیشتی و اقتصادی؛ و ساحت سیاسی و حاکمیتی است که باید دقت کرد تا ظرفیت های نهج‌البلاغه به عنوان یک متن معطوف به این ساحت ها تعریف شود.
شفیعی با تمرکز بر ظرفیت نهج البلاغه برای حل پاره ای چالش های اخلاقی در این جلسه عنوان کرد : جامعه امروز ما در زمینه اخلاقی وضع مناسبی ندارد و برای گذر از شرایط بحرانی، اخلاقی و هنجاری امروز نهج‌البلاغه متن خوبی است و ظرفیت این را دارد که مراجعه کنیم و ببینیم که نهج‌البلاغه چه راهکاری در این زمینه به ما پیشنهاد می‌کند.
انسان‌ها باید متناسب با عصر خود تربیت شوند
شفیعی با اشاره به اهمیت نهج البلاغه در میان عالمان شیعی و سنی اظهار داشت : نهج‌البلاغه کتاب بسیار پرمحتوایی است که پس از قرآن بیشترین شرح و تفسیرها بر آن وارد شده است و در حال حاضر حدود ۱۰۰ شرح و تفسیر برای نهج‌البلاغه در میان عالمان شیعی و سنی شکل گرفته است.
وی گفت: بهترین شرح و بهترین تفسیر نهج البلاغه ، تفسیر ابن ابی الحدید است که تألیف یک سنی معتزلی است ، یکی از زیباترین حکمت‌هایی که ابن ابی الحدید آن را منسوب به امیرمومنان(ع) دانسته و در جلد آخر تفسیرش آورده این حکمت است که حضرت می‌فرماید: «لا تَقسِروا اَولادَکُم عَلى آدابِکُم، فَاِنَّهُم مَخلوقونَ لِزَمانٍ غَیرِ زَمانِکُم» یعنی «آداب و رسوم خود را به فرزندانتان تحمیل نکنید، زیرا آنان براى زمانى غیر از زمان شما آفریده شده‌اند.»
مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در تبیین این حکمت علوی گفت: انسان‌ها باید متناسب با عصر خود تربیت شوند، ما اگر به تربیت ۴۰ سال پیش پدر مادر خود تربیت شویم به درد جامعه امروز نمی‌خوریم، بویژه در جامعه امروزی ما که گسست نسل‌ها بسیار زیاد است. این حکمت بسیار کاربردی است که در جامعه امروزی ما اگر مدنظر قرار گیرد ، پاره ای از این شکاف‌های موجود در خانواده‌ها حل می‌شود.
حجت الاسلام شفیعی ادامه داد: زمانی که انسان به عنوان مثال به عهدنامه مالک اشتر که یکی از عهدنامه‌های بسیار مشهور است، یا وصیت امام علی (ع) به فرزند خود، امام حسن (ع) یا خطبه متقین مراجعه می کند متوجه می شود که این متن ظرفیت های خوبی برای مدیریت چالش های اخلاقی پیرامونی ما دارد که به آن توجه نمی شود.
نهج البلاغه، متنی تاریخی
این استاد حوزه و دانشگاه در تبیین ضروت نگاه منطقی به نهج البلاغه به عنوان یک متن تاریخی گفت: البته باید به این نکته توجه داشت که نهج‌البلاغه متنی تاریخی است و نمی‌شود تمام مباحث آن را فرا تاریخی دانست. به هر حال محدودیت‌های متنی، ادبی و پاره‌ای امور دیگر سبب شده تا این متن به مانند هر متن دیگری برخی از آموزه هایش کارایی خود را از دست بدهند که این هم یک امر طبیعی است ؛ لذا نباید بیش از حد از نهج‌البلاغه انتظار داشت.
وی ادامه داد: اگر کسی ادعا کند نیمی از نهج‌البلاغه نیاز شرایط فعلی جامعه ما را برطرف نمی‌کند، نقص در نهج‌البلاغه نیست چون تاریخی است مانند بسیاری از متون دیگر. اما آن بخشی هایی که فرتاریخی اند اگر چه در تاریخ شکل‌گرفته و برای ما باقی مانده بخش‌های عمیقی است و پاسخگوی شرایط فعلی ما هستند.درصد فرا تاریخ بودن نهج‌البلاغه که نیاز امروز ما و جامعه ما است بسیار بالاست اما متأسفانه در این خصوص توجه کمتری شده است.
بد اخلاقی ها، یکی از مشکلات جدی جامعه کنونی
مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی بیان کرد: در حوزه اخلاق که یکی از مشکلات جدی جامعه فعلی است، نهج‌البلاغه حرف‌هایی برای گفتن دارد مورد توجه قرار نمی گیرند و این است که ما از نهج‌البلاغه فاصله گرفته‌ایم.
وی ادامه داد: در جامعه ایرانی که بسیاری از صاحب نظران بر این عقیده هستند که دچار یک گسست اجتماعی شده است، می‌توانیم به وصیت‌نامه‌ای که امیرمومنان(ع) به فرزند خود امام حسن(ع) در حوزه روابط اجتماعی دارد، مراجعه کنیم. آن حضرت می‌فرماید: «ای پسرم نفس خود را میزان میان خود و دیگران قرار ده، پس آنچه را که برای خود دوست می‌داری برای دیگران نیز دوست بدار.»
شفیعی گفت : اگر در موضوع اخلاق و هنجارهای اجتماعی بر این گفته مولا علی (ع) متمرکز شویم که هر آنچه را که برای خود می‌پسندی برای دیگران نیز بپسند و آنچه را که برای خود نمی‌پسندی برای دیگران نیز مپسند بسیاری از مشکلات جامعه امروزی حل خواهد شد. اگر این اتفاق در جامعه جا بیفتد و همه به آن توجه کنند ، کارمندان ما رفتارشان با ارباب رجوع تغییر می کند و حاکمان ما رفتارشان متفاوت می‌شود ، کاسبان و تاجران ما هم رفتارشان بهتر خواهد شد.
مدیر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی عنوان کرد: تا زمانی که ما به این نکته توجه نکنیم به یکدیگر ظلم و در حق یکدیگر اجحاف خواهیم کرد. به عنوان مثال کالایی بدون آن که اتفاقی بیافتد گران می‌شود ، اگر افرادی که به این کار دست می‌زنند، خود را جای دیگران بگذارند متوجه خواهند شد که چه ضرری را متوجه دیگران می‌‌کنند و دچار چه مشکلاتی می‌شوند.
منبع:
اخبار پژوهشکده اسلام تمدنی
اخبار پژوهشکده اسلام تمدنی, گفتمان تخصصی نهج‌البلاغه
|