پژوهشکده اسلام تمدنی - قرآن و مطالعات اجتماعی
گروه پژوهشی قرآن و مطالعات اجتماعی
دغدغه های قرآن پژوهی و بهره¬گیری از قرآن متناسب برای رفع نیازهای روز جامعۀ اسلامی و جهانی، بیش از پیش محققان را به سوی فعالیت‌های تخصصی قرآن محور هدایت کرده است.
در همین راستا گروه پژوهشی «قرآن و مطالعات اجتماعی» با پشتوانۀ تجارب طولانی شکل گرفت. این گروه با همگراسازی دو گروه پیشین مرکز، یعنی گروه «تفسیر و علوم قرآنی» که از سال ۱۳۶۸ فعالیت خود را آغاز کرده بود و گروه «مطالعات اجتماعی دین» که از سال ۱۳۷۰ فعالیت می¬کرد، با رویکردی جدید به انجام مأموریت می‌پردازد.
مأموریت
تأمین پشتوانه‌های علمی تمدن نوین اسلامی ـ ایرانی با انجام پژوهشهای قرآنی معطوف به دغدغه‌های اجتماعی.
اهداف کوتاه مدت (۲ ساله)
پژوهش در زمینه های:
1. مبانی و روش های تفسیر اجتماعی قرآن کریم؛
2. الگوی عدالت اجتماعی در قرآن کریم؛
3. روش های نوین در فهم آیات اجتماعی قرآن؛
4. بررسی جامعه شناختی عدالت بر اساس آموزه های قرآن.
اهداف بلندمدت(۵ ساله)
پژوهش در زمینه های:
1. سبک زندگی اجتماعی از دیدگاه قرآن کریم.
2. جامعه شناسی دین داری از دیدگاه قرآن کریم.
3. تفسیر اجتماعی قرآن کریم در راستای ایجاد تمدن نوین.
4. آسیب‌های اجتماعی از منظر قرآن و راهکارهای رفع آن معطوف به تمدن اسلامی ایرانی.
اعضای گروه:
1. آقای دکتر محمد بهرامی، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ مدیر گروه.
2. حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمد خامه‌گر، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
3. آقای دکترسیدمصطفی احمدزاده ، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
4. آقای دکتر سیدعلی‌نقی ایازی، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
5. آقای سیدمحسن میرسندسی، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
6. آقای اویس استادی، کارشناس گروه.
اعضای شورای علمی گروه
1. آقای دکتر محمد بهرامی، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
2. حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمد خامه‌گر، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
3. آقای دکترسیدمصطفی احمدزاده ، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
4. آقای دکترسیدعلی نقی ایازی ، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
5. آقای دکتر حامد بخشی، دانشیار، عضو جهاد دانشگاهی خراسان رضوی.
6. حجتالاسلام والمسلمین دکتر مهدی ابراهیمی، استاد گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی مشهد.
7. آقای سیدمحسن میرسندسی، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
محققان:
1. حجتالاسلام والمسلمین سید موسی صدر، مدرس و پژوهشگر حوزه.
2. خانم دکتر شهره شاهسوندی، پژوهشگر حوزۀ مطالعات قرآنی و ترجمه.
3. آقای دکتر حسن نقی ¬زاده؛ استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی.
4. آقای دکتر محمدباقر آخوندی؛ استادیار و مدیرگروه جامعه‌شناسی دانشگاه بیرجند.
5. آقای دکتر محمد سهیلی؛ پژوهشگر حوزۀ فلسفه و مدرس دانشگاه.
6. آقای دکتر سعید نمازی زادگان؛ استادیار گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی مشهد.
7. آقای دکتر مهدی فردوسی؛ پژوهشگر و مدرس دانشگاه.
پروژه‌های در دست انجام
1. فرهنگ کاربردی واژگان قرآن، جلد سوم/ آقای دکتر سعید نمازی زادگان؛
2. تفسیر ساختاری جزء سی‌ام/ حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمد خامه‌گر؛
3. اصول و مبانی کاربرد روایات در تفسیر قرآن کریم/ حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمد خامه‌گر؛
4. فضای نزول سوره¬های قرآن کریم/ آقای دکتر جواد سلمان¬زاده؛
5. نظریۀ نفوذ اجتماعی دین در آموزه‌های قرآنی/ آقای دکترمحمدباقر آخوندی؛
6. زمینه‌های لازم برای تحقق عدالت از منظر جامعه‌شناختی بر اساس آموزه‌های قرآن/ آقای دکترسیدعلی نقی ایازی؛
7. مبانی تفسیر اجتماعی/ آقای دکترسیدمصطفی احمدزاده؛
8. بررسی آراء مفسران دربارۀ صداقت/ حجتالاسلام والمسلمین دکتر حسن نقی‌زاده؛
9. اصول و قواعد استنباط ائمه از قرآن/ حجتالاسلام والمسلمین سیدموسی صدر.
10. بررسی تطبیقی روش‌های نوین تفسیری در کشف دیدگاه اجتماعی قرآن با مطالعه موردی عفاف و حجاب/ حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمد خامه‌گر.
11. تحلیل انتقادی نظرات انسجام متنی قرآن/ حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمد خامه‌گر.
12. معناشناسی امنیت در قرآن کریم/ آقای دکتر محمد بهرامی
13. موانع اجتماعی شکل‌گیری جامعۀ مطلوب توسط پیامبران از دیدگاه قرآن کریم/ آقای سید محسن میرسندسی
14. بررسی جامعه‌شناختی ضعف صداقت براساس آموزه‌های قرآن/ آقای دکتر علی نقی ایازی.
15. تحلیل محتوای روش های پژوهش در مقالات علمی- پژوهشی قرآنی (۱۳۹۰-۱۳۹۷)/ آقای دکتر سیدمصطفی احمدزاده.
16. تجارب اخلاقی مبلغان سایر ادیان در جهان معاصر/ آقای دکتر مهدی فردوسی.
17. تجارب اخلاقی مبلغان سایر ادیان در ایران/ آقای دکتر مهدی فردوسی.
18. شبکه نیاز و پاسخ در حوزۀ علوم اسلامی/ آقای دکتر محمد سهیلی.
پروژه‌های اتمام یافته
1. نظم نزولی آیات سوره‌های قرآن کریم/ حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمد خامه‌گر (1398).
2. درآمدی بر هنجارسازی اجتماعی/ آقای سید محسن میرسندسی (1398).
3. بررسی جامعه‌شناختی الگوی اسلامی پیشرفت براساس آموزه‌های قرآن با تأکید بر کنش‌های پیشرفت‌زا/ آقای دکتر سیدعلی نقی ایازی (1398).
4. پژوهشی در هنجارسازی حجاب دختران/ آقای سیدمحسن میرسندسی (1398).
5. کاربست روش تحلیل محتوای کیفی در تفسیر قرآن کریم: چیستی ایمان/ آقای دکتر سیدمصطفی احمدزاده (1398).
آثار منتشر شده
1. تفسیر اجتهادی سوره تحریم/ حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمد خامه‌گر (1397).
2. پژوهشی در عرفان حلقه و انرژی درمانی/ آقای دکتر محمدمسعود سعیدی (1397).
3. عرفان در گرو حلقه/ آقای دکتر محمدمسعود سعیدی (1397).
4. چیستی عمل صالح از دیدگاه قرآن کریم/ آقای دکترسیدمصطفی احمدزاده (1396).
5. کشف استدلالی غرض سوره‌های قرآن کریم/ حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمد خامه‌گر (1396).
6. مطالعۀ جامعه‌شناختی اسلام شیعی و مردم سالاری/ آقای دکتر محمدمسعود سعیدی (1395).
7. جامعه¬ شناسی دین و سکولارشدن/ آقای دکتر محمدمسعود سعیدی (1395).
8. موانع تفکر در فرایند پیشرفت/ آقای دکتر سیدعلی نقی ایازی (1395).
آثار در دست نشر
1. مبانی تفسیر قرآن به قرآن/ محمد بهرامی
2. درآمدی بر هنجارسازی اجتماعی/ سید محسن میرسندسی
3. بررسی جامعه‌شناختی الگوی اسلامی پیشرفت براساس آموزه‌های قرآن با تأکید بر کنش‌های پیشرفت‌زا/ دکتر سیدعلی نقی ایازی؛
مقالات علمی ـ پژوهشی (1395-1398)
1. چیستیِ ایمان در قرآن کریم به روش تحلیل محتوای کیفی، سیدمصطفی احمدزاده، مطالعات قرآن و حدیث، بهار و تابستان 1398، ش 2، صص 164-135.
2. تفسیر ساختاری سورۀ بینه با تبیین قواعد روش تفسیر ساختاری سوره های قرآن کریم، محمد خامه گر، مطالعات تفسیری، علمی پژوهشی، بهار ۱۳۹۸، شماره ۳۷، صص ۱۷۳-۱۹۰.
3. موانع پایبندی به هنجارها از نگاه قرآن کریم، سیدمحسن میرسندسی، پژوهشهای قرآنی، بهار 1398، ش 90، صص 104-79.
4. معنای متن در قرآن پژوهی ابوزید و هرمنوتیک هرش، محمد بهرامی، کتاب قیم، علمی پژوهشی، بهار و تابستان ۱۳۹۷، شماره ۱۸، صص ۱۶۵-۱۸۴.
5. کارایی نظریه هالیدی در ترسیم انسجام متنی سوره‌های قرآن، محمد خامه گر، پژوهشهای قرآنی، بهار ۱۳۹۷، شماره ۸۶، صص ۴-۲۹.
6. بررسی وضعیت و زمینه‌های مصونیت فرهنگی در بین جوانان شهر مشهد، سیدمحسن میرسندسی، علوم اجتماعی (دانشگله علامه طباطبایی)، بهار ۱۳۹۷، شماره ۸۰، صص ۱۰۹-۱۳۶.
7. توان‌سنجی منطق فازی در تفسیر قرآن کریم، (با همکاری آقای دکتر سیّد مجید ظهیری)، فصلنامۀ جستارهایی در فلسفه و کلام، دانشکدۀ الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، شمارۀ۱۰۱، ۱۳۹۷٫
8. ترجمه و نقد مقالۀ انگلیسیِ «فهم ساختار موضوعی قرآن کریم: رویکرد چند متغیرۀ اکتشافی، نوشتۀ نجلا ثابت»، سید مصطفی احمدزاده (با همکاری آقای دکتر سیّد مهدی جباری نوقابی)، فصلنامۀ علمی ترویجی مطالعات قرآن و حدیث سفینه، شمارۀ ۶۰ ، موسسه فرهنگی نبأ مبین، ۱۳۹7، صص 111-130.
9. تأثیر زیارت مشهدالرضا (علیه‌السلام) بر کاهش بیتفاوتی اجتماعی دانشجویان (مطالعه موردی؛ دانشجویان دانشگاه آیتالله العظمی بروجردی)، سیدعلی‌نقی ایازی، فرهنگ رضوی، علمی پژوهشی، پاییز ۱۳۹۷، شماره ۲3، صص 72-43.
10. اهمیت سنجی عدالت و امنیت از منظر قرآن، محمد بهرامی، پژوهشهای قرآنی، علمی پژوهشی، بهار ۱۳۹۷، صص 75-54.
11. نگاهی به چگونگی نزول سوره های قرآن کریم، محمد خامه‌گر، پژوهش های قرآنی، زمستان 1396 ،ش 86، صص 29-4.
12. تأثیر کنش‌های اجتماعی در فرایند پیشرفت بر اساس آموزه‌های قرآن، دکتر سیدعلی نقی ایازی؛ پژوهشهای قرآنی، سال ۹۶، ش 84، صص 107-80.
13. اعتبارسنجی رهیافت‌های کشف استدلالی غرض سوره‌های قرآن، محمد خامه‌گر، حسن نقی‌زاده، محمدعلی رضایی کرمانی، زمستان 1395، ش 79، صص 25-4.
14. سنجش شیعه‌گری ابن مسیب، جواد سلمان‌زاده، مهدی تقی‌زاده، محمد خامه‌گر، تحقیقات علوم و قرآن و حدیث، 1395، ش 2 (پیاپی ۳۰)، صص 56-33.
15. فواید پیوستگی آیات از منظر موافقان و مخالفان، محمد بهرامی،پژوهشهای قرآنی، پاییز ۳۹۵ ، ش۸۰، صص 175-154.
16. شاخص‌های کیفی عدالت از دیدگاه قرآن کریم، سیدمصطفی احمدزاده، پژوهشهای قرآنی، زمستان 1395، ش 81، صص 55-30.
برگزاری همایش/ نشست/ کارگاه (1395-1398)
1- واکاوی ظرفیت‌ها و ظرافت‌های قصه در قرآن کریم (نشست سوم از سلسله نشست‌های ضعف مرجعیت و حضور قرآن کریم در فرهنگ عمومی و تخصصی)/ حجتالاسلام والمسلمین جواد محدثی (محقق و نویسندۀ ادبیات دینی)/ مکان برگزاری: پژوهشکده اسلام تمدنی/ زمان برگزاری: ۳۱/۰۴/۱۳۹۸
۲- دین و نوسازی (مطالعۀ موردی ایران و مالزی)/ ارائه دهنده: حجت الاسلام والمسلمین حسن محدثی/ مکان برگزاری: پژوهشکدۀ اسلام تمدنی/ زمان برگزاری: 30/04/1397.
۳- نشست تخصصی معرفی و نقد کتاب تفسیر اجتهادی سورۀ تحریم، ارائه دهنده: حجتالاسلام دکتر محمد خامه گر/ ناقد: حجتالاسلام سیدحسین هاشمی (مدرس و پژوهشگر جامعه المصطفی مشهد)/ مکان برگزاری: پژوهشکدۀ اسلام تمدنی/ تاریخ: ۲۱/۱۲/۱۳۹۷
4- ترجمه‌های معاصر قرآن کریم و انتقال مفاهیم به مخاطبان ( بایسته ها وآسیب ها) (نشست دوم از سلسله نشست‌های ضعف مرجعیت و حضور قرآن کریم در فرهنگ عمومی و تخصصی)/ حجت الاسلام والمسلمین کوشا (محقق و قرآن پژوه)/ مکان برگزاری: پژوهشکده اسلام تمدنی زمان برگزاری: 16/11/1397
5- نشست معرفی و نقد کتاب «اصول و قواعد کشف استدلالی غرض سوره های قرآن » (از سلسله نشست های معرفی و نقد کتاب)/ ارائه دهنده: دکتر محمد خامه گر/ استاد ناقد: دکتر عباس اسماعیلی زاده (عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد)/ مکان برگزاری: پژوهشکده اسلام تمدنی/ زمان برگزاری: ۳۰/۰۸/۱۳۹۷
6- نشست معرفی و نقد کتاب«فرهنگ کاربردی واژگان قرآن:عربی- فارسی – انگلیسی» (از سلسله نشست های معرفی و نقد کتاب)/ ارائه دهندگان: دکتر شهره شاهسوندی و دکتر سعید نمازی زادگان/ ناقدین: آقایان حسین انصاری پور و سیدمحمد حسن مددی موسوی/ مکان برگزاری: پژوهشکده اسلام تمدنی/ زمان برگزاری: ۱۸/۰۷/۱۳۹۷
7- نشست معنویت¬های نوظهور با تأکید بر عرفان حلقه/ ارائه دهنده: دکتر محمدمسعود سعیدی/ مکان برگزاری: پژوهشکده اسلام تمدنی/ زمان برگزاری: 14/09/1395
جوایز و آثار برگزیده:
۱- کتاب مطالعۀ جامعه ¬شناختی رابطۀ اسلام شیعی و مردم¬سالاری دینی
نویسنده: دکتر محمدمسعود سعیدی/ عنوان جایزه یا برگزیدگی: شایستۀ تقدیر/ مرجع اعطاکننده: مرکز مدیریت حوزۀ علمیۀ خراسان/ سطح جایزه: استانی
۲- کتاب اصول و مبانی تفسیر موضوعی
نویسنده: دکتر محمد خامه گر/ عنوان جایزه یا برگزیدگی: رتبه سوم کتاب سال حوزه/ مرجع اعطاکننده: مرکز مدیریت حوزۀ علمیۀ خراسان/ سطح جایزه: استانی
۳- مقاله نظریۀ سیستم¬ها و کارکردهای قرآنی آن
نویسنده: دکتر سید مصطفی احمدزاده با همکاری دکتر محمد حسن رستمی و محمد مهدی آجیلیان مافوق/ عنوان جایزه یا برگزیدگی: مقام دوم همایش بین المللی قرآن و مطالعات میان رشته ای/ مرجع اعطاکننده: دانشگاه تهران- شورای عالی انقلاب فرهنگی- وزارت علوم تحقیقات و فناوری وسازمان فعالیت های قرآنی دانشگاهیان کشور/ سطح جایزه: ملی
۴- نشریه پژوهش های قرآنی
سردبیر: احمد ترابی،رتبه اول نشریات،پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی،۱۳۹۵
۵- نشریه پژوهش های قرآنی
سردبیر: احمد ترابی،رتبه سوم،پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی،۱۳۹۶
۶- مقاله کشف استدلالی ترتیب نزول سوره فتح با روش روایی- اجتهادی
نویسنده: دکتر محمد خامه گر/ عنوان جایزه یا برگزیدگی: رتبۀ سوم سیزدهمین فراخوان آثار پژوهشی سال ۹۶-۹۷ حوزه علمیه خراسان/ مرجع اعطاکننده: مرکز مدیریت حوزۀ علیمۀ قم/ سطح جایزه: استانی
۷- کتاب اصول و قواعد کشف استدلالی غرض سوره های قرآن
نویسنده: دکتر محمد خامه گر/ عنوان جایزه یا برگزیدگی: رتبۀ دوم سیزدهمین فراخوان آثار پژوهشی سال ۹۶-۹۷ حوزه علمیه خراسان/ مرجع اعطاکننده: مرکز مدیریت حوزۀ علیمۀ قم/ سطح جایزه: استانی
۸- مقالۀ نگاهی به چگونگی نزول سوره های قرآن کریم
نویسنده: دکتر محمد خامه گر/ عنوان جایزه یا برگزیدگی: رتبۀ سوم سیزدهمین فراخوان آثار پژوهشی سال ۹۶-۹۷ حوزه علمیه خراسان/ مرجع اعطاکننده: مرکز مدیریت حوزۀ علیمۀ قم/ سطح جایزه: استانی
۹- مقاله تأثیر کنش های اجتماعی در فرایند پیشرفت براساس آموزه های قرآن
نویسنده: دکتر سیدعلی نقی ایازی/ عنوان جایزه یا برگزیدگی: رتبۀ سوم سیزدهمین فراخوان آثار پژوهشی سال ۹۶-۹۷ حوزه علمیه خراسان/ مرجع اعطاکننده: مرکز مدیریت حوزۀ علیمۀ قم/ سطح جایزه: استانی
تاریخ به روز رسانی هفدهم مهر ماه 1398
منبع:
اخبار پژوهشکده اسلام تمدنی
گروه حکمت و کلام جدید, گروه هنر و تمدن اسلامی, گروه فقه و کاربردی
|