نسخه آزمایشی
ویدئو ها
کرسی تخصصی نظریه پردازی : آئینگی وح ، حکومت و قانون در سنت فلسفه سیاسی اسلامی

کرسی تخصصی نظریه پردازی : آئینگی وح ، حکومت و قانون در سنت فلسفه سیاسی اسلامی
به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ پیش اجلاسیه دوم نظریه «آئینگی وحی، حکومت و قانون در سنت فلسفه اسلامی» برگزار شد پیش اجلاسیه دوم نظریه «آئینگی وحی، حکومت و قانون در سنت فلسفه اسلامی» در تاریخ بیست و دوم اردیبهشت ماه 1399 برگزار گردید. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ایسکا (پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی جلسه با تلاوت آیاتی از کلام¬الله مجید آغاز گردید و دبیر جلسه ضمن خوش¬آمدگویی به حاضران مصوبه پیش¬اجلاسیه اول را قرائت نمودند و از ارائه¬کننده نظریه جناب حجت¬الاسلام و المسلمین آقای یزدانی مقدم خواستند به مدت 20 دقیقه مباحث خود را مطرح نمایند.
حجت الاسلام و المسلمین آقای یزدانی مقدم در توضیح نطریه خود گفتند: «آئینگی وحی الهی به مثابه یک نظریه تکاملی فلسفه سیاسی درباره تبیین وحی و نسبت آن با حکومت و قانون» است.
پرسش اصلی مقاله/نظریه آن است که «استفاده و استنباط از وحی برای شرایط و مقتضیات تاریخی تمدنی و فرهنگی متفاوت چگونه است؟».
مدعای مقاله/نظریه این است که: پیامبر همچون آئینه‌ای، حقایق عقلی را با وحی الهی دریافت و به مردم ارائه می‌کند. با توجه به آئینه بودن نفس شریف پیامبر در دریافت وحی الهی، و نقش آئینه در بازنمایی حقیقت دریافتی، پیامبر حقایق دریافتی را به تناسب شرایط فرهنگی و تمدنی و اجتماعی و ...؛ به مردم رسانده است. ازین رو پیامبر در شرایطی متفاوت، پیام الهی را به تناسب شرایط جدید در اختیار مردم قرار می‌دهد.
به همین ترتیب در صورت انتقال وحی آن پیامبر به شرایط جدید؛ استنباط احکام الهی در شرایط جدید نیازمند تفقه و تعقل و اجتهاد است. این نظریه در چارچوب فلسفه سیاسی فارابی و ابن سینا ارائه می‌شود. نظریه، حاصل تأمل در نظریه‌های وحی در فلسفه سیاسی و متون مربوطه و تحلیل آنهاست. 

نتایج نظریه آن است که: حقیقت جان آدمی که ناطقه اوست وحی را دریافت می‌کند. آنچه توسط ناطقه دریافت می‌شود، حقایق کلی عقلی است که در طی فرآیند درونی پیامبر به حقایق جزئی هم تبدیل می‌شود. بنابراین از نتایج نظریه؛ عقلانی بودن دین و امکان عقل ورزی در دین است. تأثیر نظریه در طرح و نتیجه موضوعاتی مانند مناسبات دین و فلسفه سیاسی، دین و سیاست، تحلیل و بررسی دین و شریعت، فلسفه تشریع و قانونگذاری، ویژگی¬ها و وظایف حاکم و حکومت، مقاصد نهایی قانون و چگونگی تفسیر متن وحیانی؛ خود را نشان می¬دهد. 
این نظریه؛ راهی برای عقل ورزی در جهت حلّ معضلات نظام جمهوری اسلامی می¬گشاید و از این طریق کارآمدی نظام را افزایش می¬دهد؛ به پرسش¬ها و دیدگاه های رقیب درباره وحی پاسخ می گوید؛ از دیدگاه عدلیه و قرار داشتن عدل در سلسله علل احکام پشتیبانی می‌کند؛ از نظریه امام راحل(ره) درباره کارکرد ولایت فقیه و مقتضیات زمان و مکان پشتیبانی می‌کند؛ نسبت میان فلسفه و فلسفه سیاسی و نیازهای سیاسی اجتماعی را پی می گیرد و امتداد سیاسی اجتماعی فلسفه اسلامی را نشان می¬دهد؛ سرشت و سرنوشت متفاوت فلسفه سیاسی اسلامی و فلسفه سیاسی غرب و اصالت و استقلال فلسفه سیاسی اسلامی را نشان می¬دهد؛ بر عقل ورزی در فلسفه سیاسی اسلامی تأکید می کند. 
دکتر رجبعلی اسفندیار، دبیر علمی جلسه پیشنهاد نمودند ناقدان هر یک به مدت 15 دقیقه مباحث خود را مطرح نمایند.
دکتر میرموسوی ضمن تشکر از ارائه کننده محترم در تتبع فراوان و کوشش بلیغ، نقد خود را در چند محور بیان کردند. ایشان تأکید نمودند که مباحث آقای دکتر یزدانی مقدم استعداد یک نظریه را دارد لکن مباحث ایشان همچنان با استواری لازم برای یک نظریه فاصله دارد. محتوای مباحث مطرح شده به دنبال یک کلان نظریه است و مقداری دامنه آن بلندپروازانه است. ایشان با همدلی با مباحث آقای دکتر یزدانی¬مقدم تأکید نمودند که لازم است کارکرد و توانایی¬های نظریه¬ برای حل مشکل علمی جامعه روشن شود. دکتر میر موسوی برای تبیین معنای نظریه از دو تشبیه لنز دوربین و نقشه استفاده نمودند که ارائه-دهنده محترم می تواند با بهره گیری از آن، سه ویژگی را برای نظریه خود حفظ نماید:
1-    همانند یک نقشه نمی¬توان تمامی ویژگی¬ها و جزئیات را بیان نمود همچنانکه به یک قسمت خاص نیز نمی¬شود توجه کرد.
2-    دقت لازم مورد نیاز است.
3-    آن¬چه که بیان می¬شود دارای اهمیت باشد و مسائل پیش¬پا افتاده نباشد.
بر این اساس تأکید نمودند که نظریه مذکور نیازمند استدلال قوی و شواهد می باشد.
دکتر میراحمدی: ضمن تشکر از ارائه دهنده نظریه به چند ابهام در متن اشاره کردند:
1-    تعبیری در متن وجود دارد که پیامبر دریافت کننده وحی است و وحی در او به حقایق درونی تبدیل می شود، چگونه این دریافت انجام می شود. آیا پیامبر صرفاً دریافت کننده حقایق کلی است یا حقایق جزئی را نیز دریافت می کند؟ آیا در احکام جزئی شرعی دریافت صورت می گیرد؟
2-    تعبیری در متن وجود دارد که «حقایق در آئینه وجود پیامبر بازتاب می یابد. بدین ترتیب از اقتضائات شخصی، تمدنی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی وجود شریف رسول اکرم(ص) رنگ و اثر گرفته و متأثر می¬شود». آیا این تأثیرپذیری بر پیش فرض نیز تأثیر دارد؟ کلاً به دو چیزتصریح شده¬است دریافت و ابلاغ، بین دریافت و ابلاغ نوسان وجود دارد.
3-    ابهام سوم مربوط به بحث خواب است، در یک جایی بحثی را مطرح کردید که تفکیک عالم خلق و عالم عقل است. آنچه که در خواب اتفاق می افتد در عالم خلق است یا عقل؟ اگر بگویید عالم خلق نظریه شما نیز در عالم ناقدسی است.
4-    ادعایی مطرح شده است که عقل را از منظر فارابی و ابن¬سینا، عقل جمعی می دانید، در حالی که عقل نبی و فیلسوف نمی¬تواند عقل جمعی باشد. برداشت من این است که در فلسفه سیاسی عقل فردی را مطرح می¬ نند.
علاوه بر ابهام های مذکور لازم است برای روشن شدن نظریه چند کار انجام شود. افزون بر مطالب مطرح شده توسط دکتر میرموسوی، لازم است گزاره های نظریه جدا شود و رابطه معناداری برای آن ها درست شود. در قالب محتوا بحث خوبی ارائه شده است ولی در قالب نظریه گزاره ها هنوز جای کار دارد.
نکته پایانی برخی موارد جزئی است از جمله تعبیر بازسازی و برسازی، روشن شود که این تعابیر مترادف است یا متفاوت¬اند.
حجت الاسلام و المسلمین آقای قدردان قراملکی، به برخی مباحث کلامی موجود در نظریه پرداختند. این که وحی در قانون و حکومت مؤثراست، مطلب جدیدی نیست، بحث بعدی آینه بودن وحی است، آینه منعکس کننده است اگر وحی آئیینگی داشته باشد یعنی از ضمیر نبوی به عینه به مردم منعکس می¬شود، در حالی که تصرف می¬کند، ایشان در ادامه به برخی ابهام ها در نتایج کلی، نظریه رقیب و برخی تعابیر در متن پرداختند.
حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر نجف لک¬زایی با نگاه همدلانه با ارائه کننده نظریه، تبیین جدیدی از نظریه فارابی در خصوص وحی بیان کردند و برداشت خود از نظریه را صورت بندی فارابی و ابن¬سینا درباره وحی و چگونگی نسبت آن با فلسفه سیاسی اسلامی بیان کردند و با ذکر چهار دسته فضایل به توضیح مطالب خود پرداختند. دکتر لک-زایی نیز تأکید نمودند که این نظریه نیازمند شبکه مفهومی و تقریر آن در کل بحث است.
در ادامه جلسه داوران محترم مطالب توضیحی خود را بیان نمودند و در پایان آقای دکتر یزدانی مقدم در 15 دقیقه پایانی با اشاره به چارچوب نظری خود که فلسفه سیاسی اسلامی است به توضیح مطالب خود پرداختند.

 
منبع: پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
کلمات کليدي
کرسی تخصصی نظریه‌پردازی, حجت الاسلام و المسلمین یزدانی مقدم, اخبار پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی
 
امتیاز دهی
 
 

علامه طباطبایی معتقد به استفاده از آگاهی عمومی در اداره جامعه است
این اثر یکی از جامعترین نگاه‌ها به انسان‌شناسی قرآنی است
علامه طباطبایی معتقد به استفاده از آگاهی عمومی در اداره جامعه است
انتخابات؛ مجرای حاکمیت حقوق مردم
بازدید دبیر شورای قرارگاه کنش‌گری حوزه‌های علمیه و روحانیت از پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی
[Control]
تعداد بازديد اين صفحه: 250
Guest (PortalGuest)

پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي - دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم
مجری سایت : شرکت سیگما