یکی از چالشهای بشر از ابتدای آفرینش تاکنون مسئله سحر بوده که همواره مورد مخالفت و مواجهه جدی پیامبران و ائمه اطهار علیهم السلام واقع شده است. امروز نیز شاهد نفوذ و رخنه این پدیده در حوزه های مختلف زندگی انسان هستیم که مشکلاتی را به وجود آورده است. محمدحسین یوسفی چناری در این کتاب که به تازگی از سوی معاونت پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است مواجهه فکری و عملی پیامبران و امامان با سحر و ساحران را بررسی و راهکارها و راهبردهای آنان را ارائه کرده است.

قرآن کریم در کنار بیان عقاید، اخلاق، قصص و جز آن، به عنوان اصیل‌ترین مصدر تشریع اسلامی، به بیان مسائل فقهی و حقوقی و احکامی از عبادات، معاملات، اجتماعیات، مسائل قضایی و حقوق پرداخته است. تفسیر و تبیین این دسته از آیات که به آیات‌الاحکام نامبردارند، از سلسله‌دانش‌های قرآنی است که ریشه در دو شاخه فقه و تفسیر دارد و از دیرباز مورد توجه فقهای مفسر و مفسران فقیه بوده است. دانشنامه قرآنی فقه و اصول با نگرشی نو در صدد تکمیل این زنجیره علمی و نیز تبیین قواعدی است که می‌تواند در استنباط احکام شرعی استفاده شود.

پژوهش در حوزۀ ساختار توجیه باور اخلاقی از مبادی تصدیقی علم اخلاق و نظریه‌های اخلاق هنجاری به شمار می‌آید و نوع نظریه‌ای که در این مورد پذیرفته شود، تأثیری اساسی در انتخاب نظریۀ اخلاق هنجاری و شناسایی فضایل و رذایل اخلاقی خواهد داشت.کاربرد مهم این پژوهش، احتراز از جریان‌های شک‌گراست. تردید در آگاهی انسانها به حقایق اخلاقی، سبب پدیدآمدن جریانهای شکگرا گردیده است که این امر میتواند ناهنجاری‌های اخلاقی را در قلمرو عمل، توجیه عقلانی نماید و بستر را برای اباحیگری با پشتوانه عقلانی فراهم آورد. در این کتاب تلاش می‏شود معیاری دفاع‌پذیر برای ساختار توجیه باور اخلاقی طرح شود تا بر مبنای آن بتوان پاسخگوی چنین جریان‌هایی بود و در‌نهایت فهم دقیقی از ارزش‌ها و الزام‌ها ارائه نمود.

انديشه مهدويت در فرهنگ شيعی به علت پیوند استوار با اعتقاد به امام حیّ از اهميت و جايگاه ممتازی برخوردار است و در حوزه‌های فردی و اجتماعی آثار و پیامدهایی دارد. بيشترين کارکردهای باور به مهدویت با بحث «انتظار» گره خورده است. انتظار فرج موجب آمادگی جامعه در حوزه‌های مختلف اعتقادی و فکری، اخلاقی و تربيتی و اجتماعی و سياسی است و به احیای آرمان‌گرايی و نشاط و پويايی و وظيفه‌شناسی و روح اميد در افراد می‌انجامد و جامعه را در اين زمينه به کوشش و تلاش وا می‌دارد. در تبيين كاركردی اندیشه مهدویت، پيامدها و آثار و کارکردهای آموزه مهدویت تحلیل و تبیین می‌شود. شناخت و تبیین کارکردهای اجتماعی آموزه مهدویت می‌تواند آثار و پیامدهای مفیدی برای جامعه داشته باشد. مهم‌ترین آثار و کارکردهای اجتماعی اندیشه مهدویت از این قرار است: 1.‌ کارکرد در ساحت فرهنگ؛ 2. کارکرد در ساحت نهادهای اجتماعی؛ 3. کارکرد در ساحت نظام اجتماعی جامعه منتظِر.

این کتاب حاصل دو پژوهش عمدتاً میدانی و متمایز از هم است. پژوهش اول در مورد گروه عرفان حلقه صورت گرفته و پژوهش دوم پدیدۀ انرژی‌درمانی را مورد مطالعه قرار داده است. در هر دو مورد، قبل از انجام پژوهش، برای آشنایی با موضوع مورد مطالعه، اطلاعاتی مختصر و در عین حال جامع عرضه شده تا خواننده اجمالاً با مطالب مطرح در منابع مربوط و موجود آشنا باشد. بعد از طرح مطالب مهم موجود در کتاب‌ها و منابع، یافته‌های پژوهش میدانی ارائه گردیده است. این مطالب نسبت به عرفان حلقه توصیف وضعیت و شرایط موجود در گروه و کلاس و تبیین علل ورود افراد به این گروه است، ولی نسبت به انرژی‌درمانی فقط توصیف می‌باشد. برای این پژوهش از مصاحبه‌های عمیق و کدگذاری متن آ‌نها استفاده شده است.

إنّ کتاب شوارق الإلهام شرح نفيس لا نظير له، وهو ككتاب التجريد كان كتاباً ممتازاً من بين الكتب المؤلّفة في هذا الفنّ؛ لاشتماله على ما لم تشتمل عليه شروح الآخرين؛ لأنّه من أهمّ المصادر في الفلسفة الإلهيّة والكلام الإسلامي، وذلك لأنّه مشتمل على آراء أعاظم الحكماء والمتكلّمين مع تحقيقات وتدقيقات لمؤلّفه في مسائل الفلسفة والكلام ولسنا مجازفين إن قلنا بأنّه من أدقّ الشروح على التجريد وأهمّها تتبّعاً وتحقيقاً. هو في الحقيقة موسوعة كلاميّة تشتمل على بحوثٍ و مناقشات لكثير من الآراء المهمّة في مختلف مواضيع الكلاميّة. ونظراً لأهمّيّة هذا الكتاب ومكانته البالغة وقيمته العلميّة الكبيرة علّق عليه عدّة من الأعلام الفلاسفة والمتكلّمين أمثال: الملّا محمّد إسماعيل الإصفهاني، والملّا عبد اللّه‏ المدرّس الزنوزي، والميرزا حسن بن عبد الرزّاق اللاهيجي، والميرزا محمّد حسين الكرماني، وغيرهم لأجل توضيح مطالبه وشرح متنه.

نهج‌البلاغه حاصل اندیشه‌ورزی و تأمّلات انسانی است كه بیش از هر چیز به انسان و فرجام كار او می‌اندیشد؛ لذا صورت و معنا در آن چنان به هم پیوند خورده‌اند كه گوینده آن از هر دو عنصر تشكیل‌دهندۀ متن برای قصد و هدفی كه از القای كلام دارد، بهره‌ها برده است. گوینده این سخنان به‌خوبی آگاه بوده است كه معنا اگر صورت زیبا نپوشد، ماندگار نخواهد شد و صورت زیبا هم بدون داشتن معنا و لایه‌های معنایی، چند صباحی جلوه‌گری خواهد كرد. لذا بررسی و تحلیل آفرینش هنری به‌ویژه تصویر هنری نقطه كانونی این پژوهش می‌باشد، با این پیش‌فرض مهم كه نهج‌البلاغه دارای ویژگی كامل یك متن ادبی است و از سازوكارهای آفرینش یك متن به‌خوبی بهره برده است. فرض بنیادین آن است كه این اثر بیش از هر چیز، یك متن است و بررسی و واكاوی عناصر متنیت یك متن مهم‌ترین دغدغه این پژوهش است.

تحتلّ مسألة الحجاب مكانةً فائقة الأهميّة بين المسائل الدينيّة والاجتماعيّة والأخلاقيّة والسياسيّة في العالم الإسلامي. وقد تعرّضت هذه المسألة في العصور المختلفة، كما في العهد البهلوي في إيران وما شهده من مسألة كشف الحجاب، وكما تجابهه الآن في الأوساط غير الملتزمة والمجتمعات الغربيّة من تحدّياتٍ مستمرّة وإثارةٍ للشبهات والتساؤلات عن جدوى الحجاب، حتّى وصل الحال في العصر الحاضر الذي يمتاز بالتطوّر الصناعي والعلمي والانتشار فائق السرعة للأخبار والمعلومات بظهور الموجة الجديدة من الحركات النسائيّة التي تمرّدت على الحجاب وشكّلت تحدّياً جدّياً مطروحاً أمام الفئات المتديّنة. وقد انتبه العلماء إلى هذا الموضوع ومنذ الأيّام الأُولى لظهور الإسلام، فانبرى المحقّقون الإسلاميّون ـ‌وخصوصا الشيعة منهم‌ـ للقيام بتحقيقاتٍ قيّمة استندوا فيها إلى الآيات والروايات، وقدّموا مئات الكتب والمقالات في هذا المجال. والكتاب الحالي ـ إسداء الرغاب ـ يندرج ضمن هذه الكتب المعاصرة المهمّة والفريدة التي تهدف إلى إثبات مشروعيّة الحجاب، والردّ على أبرز التساؤلات والشبهات المطروحة في المسألة، وكلّ ذلك في سياق التأكيد على المكانة السامية للمرأة وقي

اهتمام اصلی این اثر «فهم روشمند گزاره‌های اخلاقی در متون دینی» است؛ البته این بحث به سطح گزاره‌های خاص و موارد جزئی کشیده نمی‌شود و فهم یک آیه یا حدیثِ مشخص، مد نظر نیست؛ بلکه امور عامی که در تفسیر گزاره‌های اخلاقی مصادیق پرشمار و کاربرد فراوان دارد، بحث و بررسی شده‌اند. بنابراین این نوشتار اصالتاً یک اثر اصولی است که درصدد بیان برخی از «مباحث الفاظ فقه اخلاق» است. در این کتاب ـ به روش اصولیان در تدوین مباحث الفاظ و به صورت استقرایی ـ مسائل شایع و پرکاربردی که در فهم مفاد آیات و مدلول روایات اخلاقی مؤثر است، کشف و بررسی شده است تا از این رهگذر امکان استنباط روشمند آموزه‌های اخلاقی از منابع دین بیشتر فراهم آید.

پيامبر اعظم ص و صحابه آن حضرت به قرائت صحيح قرآن اهميت فراوانى مى‌دادند. در اين ميان برخى صحابه برتری خاصى در زمينه قرائت كسب كردند و به امتياز مرجعيت تعليم يا تصحيح قرائت ديگران دست يافتند. اين اهتمام سبب شد قرائت ميراث نبوی تلقی گردد و در طول قرن‌ها ابعاد مختلف آن واكاوی شود و دانش‌هاى گوناگونی در زمینه آن پديد آيد و تأليفات گسترده‌ای از نثر و نظم تدوين شود. اين امر برای آن مهم بوده كه افزون بر نقش قرائت در درك معنا، پايه صحيح صيانت از قرآن كريم، حفظ‌كردن، درست‌نويسى به ويژه قرائت صحيح آن مطابق احكام و قواعد قرائت است. این اثر مباحث مربوط به پيامبر اعظم ص و صحابه آن حضرت به قرائت صحيح قرآن اهميت فراوانى مى‌دادند. در اين ميان برخى صحابه برتری خاصى در زمينه قرائت كسب كردند و به امتياز مرجعيت تعليم يا تصحيح قرائت ديگران دست يافتند. اين اهتمام سبب شد قرائت ميراث نبوی تلقی گردد و در طول قرن‌ها ابعاد مختلف آن واكاوی شود و دانش‌هاى گوناگونی در زمینه آن پديد آيد و تأليفات گسترده‌ای از نثر و نظم تدوين شود. اين امر برای آن مهم بوده كه افزون بر نقش قرائت در درك معنا، پايه صحيح صيانت از قرآن كريم، حفظ‌كردن، درست‌نوي

دكتر عبدالکريم سروش در رويكرد اخیر وحي را رؤياي پيامبر9 و لذا زبان آن را غيرواقع شمرده است؛ بر اين اساس نمي‌توان توصيفات آن در مورد دنيا يا جهان آخرت را در خارج از عالم رؤیا واقعي دانست؛ به‌علاوه در فهم تمام آيات (اعم از ايات ناظر به عقايد، احكام، و اخلاق) نبايد ظاهر آن را پذيرفت، بلكه بايد همچون هر خوابنامۀ ديگري آن را تعبير كرد نه تفسير. نوشتار حاضر پرداختی ارزیابانه به اين نظريه است.

وضعيت‌سنجي روايات مهدويّت و منابع موجود برای بازنمايي روشي فراگير در راستاي نقد اين سخنان از جهت سند و محتوا محور نوشتار حاضر است و می‌کوشد گستره‌هاي دگرگون‌شدة برخی روايات و منابع را مد توجه قرار دهد، دگرگونی‌هايی که گاهي خواسته و ناخواسته صورت گرفته و گاهي از سر بی‌دقّتي و گاهي از سر سوء نيّت. نقل به معنا، تقطيع، تصحيف، تحريف و گاهي جعل روايت نقش پراهميتی در این تغییر و تحول‌ها دارند. غور در ژرفاي اين دگرگوني‌ها و انگيزه‌هاي آن، راهبرد بررسی روايات بر پاية نقد سند و متن را بايسته می‌نمايد. تشکيل خانوادة حديث، گرداگرد يک روايتِ محوري، می‌تواند آغازي بر اعتبارسنجي پذيرفته در اين زمينه باشد.