به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، رئیس پژوهشکده اسلام تمدنی به مناسبت گرامیداشت روز معلم گفت: استاد شهید مرتضی مطهری ره به ابعاد متنوعی از مولفه های حکمرانی در آثار خویش پرداخته است. ایشان در لابلای سخنان و نوشته های خود به شاخص های حکمرانی مطلوب نیز اشاره نموده است. طبیعی است برای ایشان که فیلسوفی بزرگ بود، زیرساخت های حاکمیت و حکمرانی مطلوب از اهمیت بالایی برخوردار باشد.

وی افزود: از نگاه این متفکر بزرگ آزادی و عدالت به جهات مختلفی در نظام حکمرانی مطلوب حائز اهمیت هستند. زیرساخت های نظام حکمرانی مطلوب از منظر استاد مطهری باید به گونه ای شکل بگیرد که آزادی انسان را تضمین کند و عدالت را در جامعه بر پا دارد.

                       

مدیر گروه حکمت و کلام جدید پژوهشکده اسلام تمدنی گفت: در آیه ۲۵ سوره حدید آمده است: لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمیزانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَ أَنْزَلْنَا الْحَدیدَ فیهِ بَأْسٌ شَدیدٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ لِیَعْلَمَ اللهُ مَنْ یَنْصُرُهُ وَ رُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللهَ قَوِیٌّ عَزیزٌ. ما پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب آسمانى و میزان [شناسایىِ حق از باطل و قوانین عادلانه] نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند؛ و آهن را آفریدیم که در آن نیروى شدید و منافعى براى مردم است، تا مشخص شود چه کسى خدا و پیامبرانش را یارى مى کند بى آن که او را ببیند؛ خداوند توانا و شکست ناپذیر است.

ظهیری افزود: بر اساس آیه فوق برپایی عدالت هدف بعثت انبیا و ارسال رسل می باشد. از منظر استاد مطهری عدالت غایت حکمرانی مطلوب است. اما رسیدن به این غایت ابزار مهمی دارد که همانا آزادی است. آزادی وسیله ای است که می تواند فرد و جامعه را به جایگاه و کمال شایسته خویش برساند. از این روی حکمرانی مطلوب آن نظام و سیستمی است که زیر ساخت نظری و ساختارهای عملیاتی آن به گونه ای باشد که تامین کننده آزادی باشند و غایت آنها نیز به سوی عدالت تنظیم شده باشد.

وی در ادامه گفت: استاد مطهری می فرماید آزادی خودش کمال بشریت نیست، وسیله ی کمال بشریت است، یعنی انسان اگر آزاد نبود نمی توانست کمالات بشریت را تحصیل کند، همچنان که یک موجود مجبور نمی تواند به آنجا برسد. پس آزادی یک کمال وسیله ای است نه یک کمال هدفی. 

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: ایشان همچنین معتقد است که آزادی یعنی جلوی راه انسان را نگیرند، پیش رویش مانع ایجاد نکنند. ممکن است یک موجود زنده امنیت داشته باشد، عوامل رشد هم داشته باشد، ولی در عین حال موانع، جلو رشدش را بگیرند…. انسان های آزاد، انسان هایی هستند که با موانعی که در جلو رشد و تکاملشان هست، مبارزه می کنند. انسان هایی هستند که تن به وجود مانع نمی دهند.

ظهیری گفت: پس در نگاه قرآنی و حکمی استاد مطهری غایت حکمرانی مطلوب، عدالت و وسیله رسیدن به آن، آزادی است. اما آزادی ای که موجب کمال انسان می شود همچنانکه انسان دو بعد مادی و معنوی دارد، باید متوجه هر دو کمال مادی و معنوی باشد. غرب و لیبرالیسم توجه اش به آزادی های ظاهری و مادی بوده و هست، اما حکمرانی مطلوب باید تضمین کننده آزادی معنوی نیز باشد. چنانکه در آیه ۲۵ سوره حدید آمده است توجه به میزان در این زمینه تعادل بین آزادی های مادی و معنوی ایجاد می کند. آزادی مادی نباید مانع آزادی معنوی بشود.

وی در پایان افزود: در مجموع اکر نگاه عقلانی و وحیانی استاد مطهری را در نظر بگیریم، در حکمرانی مطلوب انسان آزاد می تواند جامعه عدالت محور را رقم بزند و تحقق ببخشد.